China is voor velen een mysterieus land. Dat was het helemaal in de Gouden Eeuw, toen de Hollanders de Verenigde Oost-Indische Compagnie oprichtten en met hun schepen op ontdekkingsreis (lees op handelsreis) gingen en in een totaal nieuwe wereld terecht kwamen. Al enkele eeuwen eerder had Marco Polo via de Zijderoute vanuit Venetië China aangedaan, maar de Hollanders, heersers op de wereldzeeën en de beste kooplieden van de oude wereld – deden het later professioneel, groots en met schepen, die niemand destijds kon evenaren.
Zij brachten uit de Aziatische wereld specerijen mee terug en allerlei exotische zaken maar vooral ook een product dat niemand ooit eerder gezien had: porselein! Schalen, schotels, vazen en borden, prachtig beschilderd en van een kwaliteit waar het Delftse aardewerk in het geheel niet mee kon wedijveren. Het Delftse keramiek is vervaardigd uit gebakken klei, en dus bros en makkelijk breekbaar. Porselein daarentegen is van een materiaal (kaolien) dat helder wit van kleur is, over een harde scherf beschikt en vooral een exotische uitstraling heeft door zijn fraaie artistieke beschildering en ornamentatie. Chinees porselein sprak daardoor zeer tot de Europese verbeelding.
Al eeuwen geleden (10de eeuw na Chr.) konden de Chinezen al porselein maken en de diverse opeenvolgende keizerlijke dynastieën hadden de productie op een zeer hoog artistiek niveau weten te brengen. Vooral onder keizer Kangxi (1672-1722) zijn de meest verfijnde en hoogstaande objecten vervaardigd. De Amsterdamse kooplieden en de voorname regenten en patriciërs in hun stadspaleizen en kapitale grachtenpanden waren verzot op Chinees porselein. Het kon qua waarde wel wedijveren met goud! Het was ook het ultieme bewijs dat je ertoe deed en dat je tot de welvarende bourgeoisie behoorde. Men etaleerde zo zijn nieuwe rijkdom in speciaal voor het porselein vervaardigde mahonie of wortelnoten kabinetten. Het duurde tot in de 18de eeuw vooraleer ook Europa in staat was om zelf porselein te vervaardigen .Meissen en Dresden waren de eerste plaatsen waar dat lukte .De koning van Polen en keurvorst van Saksen, August der Starke was een verwoed verzamelaar en verzot op Oosters porselein, zo zelfs dat hij van zichzelf zei: “J’ai la maladie de porcelaine”.
Een mooie verzameling Chinees porselein is te zien in galerie Den Gecroonden Boschboom in ’s-Hertogenbosch. Kijkt u maar eens naar de foto’s van enkele karakteristieke en bekoorlijke Kangxi objecten.
In mijn particuliere woonhuis (een fraai rijksmonument in de oude Bossche binnenstad) organiseer ik 3 keer per jaar een uitgebreide expositie van schitterend antiek zilver, fraai Chinees porselein, fonkelend kristal, prachtige oude juwelen en (Brabantse) gravures en schilderijen.
